ANKSİYETE (KAYGI) BOZUKLUKLARI
Kaygı, pek çok kez duyumsadığımız, beynin strese karşı verdiği bir tepki halidir. Böylece karşılaşabileceğimiz sorunlarla daha iyi başedebilir ve potansiyel tehlikeler karşısında daha korunaklı oluruz.İşe vaktinde yetişmek,ders çalışmak, kapımızı kilitlemek gibi gündelik hayatta yaşadığımız pek çok şey, olağan bir kaygı olmazsa gecikecek, olmayacak ya da yanlış yapmamıza neden olacaktır. Kaygı düzeyimizin ortada bir neden yokken ya da neden olsa bile o nedene karşılık olması gerekenden orantısız biçimde yüksek, hayatımızı kolaylaştıracağı yerde zorlaştıran, neredeyse hayatımızı sekteye uğratacak düzeylere gelmesi halinde kaygı bozuklukları‘ndan bahsedebiliriz.
Nedenleri tam olarak bilinmese de çocukluktaki travmatik yaşantılar ,aşırı koruyucu aile ortamında büyüme, yaşam stresleri ,ailede anksiyete bozukluğu olan bireylerin olması, genetik faktörler hastalığın ortaya çıkma nedenleri olarak düşünülmektedir. Anksiyete bozuklukları dünyada en sık görülen psikiyatrik bozukluklardır ve kadınlarda erkeklerden yaklaşık 2 kat daha sık görülür.
Kaygı bozuklukları başlıca ve özetle şunlardır:
—Ayrılık Anksiyetesi : Sevilen ya da bağlanılan kişi ya da yerden ayrılacak gibi olma, ayrılma,hatta sadece ayrılacağı düşüncesiyle aşırı kaygı duyma
—Özgül Fobi : Özgül bir nesne ya da durumla ilgili olarak belirgin ve orantısız biçimde korku veya kaygı duyma (uçağa binme,iğne yaptırma, yükseklik, hayvanlar gibi)
—Sosyal Fobi : Olumsuz değerlendirileceğini düşünerek toplumdan kaçma ve bunun işlevselliği bozması vardır.Basit çekingenlikle açıklanamaz.
—Panik Bozukluğu : Ortada gerçek bir tıbbi neden yokken,beklenmedik,dakikalar içerisinde pik yapan kişinin çarpıntı, titreme, terleme, uyuşma, nefes darlığı, göğüste sıkışma, ağrı gibi belirtiler gösterdiği ve öleceği, felç olacağı, kalp krizi geçireceği, çıldıracağını sandığı yoğun korku dolu ataklarla karekterize bir psikiyatrik bozukluktur.
—Yaygın Anksiyete Bozukluğu : Sürekli bir tedirginlik,kolay yorulma,konsantre olmada güçlük çekme, çabuk kızma,kas gerginlikleri,uyku bozuklukları gibi belirtilerin olduğu , en az altı aydır olan ve kişide işlevsellikte büyük oranda düşmeye neden olan yoğun kaygı ve kuruntululuk hali ile giden bir bozukluktur.
—Agorafobi : Kişinin bildiği, güvendiği yerden ayrılmaktan korkması, hemen kaçamayacağını düşündüğü otopark,toplu taşıma araçları,sinema, AVM gibi yerlerde yoğun kaygı duyması belirtileri vardır.Bu kaygı kişinin günlerce ,aylarca evinden çıkamamasına ve işlevselliğinin düşmesine neden olabilir.
Seçici Konuşmazlık : Başka durumlarda konuşuyor olmasına karşın, konuşmasının beklendiği özgül ortamlarda örn:okulda kişinin konuşamaması ve bu durumun kişinin toplumsal iletişimini ciddi biçimde bozması ve başarısını engellemesi belirtileri olan bir kaygı bozukluğudur.
Anksiyete bozuklukları psikoterapi, ilaç tedavisi gibi tedavilerle yüz güldürücü oranda tedavi edilebilmektedir.